Günümüzde teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte televizyon, aile hayatının vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Akşam saatlerinde okuldan veya işten dönen bireyler, yorgunluklarını ekran karşısında atmaya çalışırken, bu alışkanlık çocuklar üzerinde çeşitli olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Televizyonun çocuklar üzerindeki etkileri konusunda yapılan araştırmalar, ailelerin dikkatli olması gerektiğini göstermektedir.
Araştırmalar Ne Diyor?
Washington’da yüz bin çocuk üzerinde yapılan kapsamlı bir araştırma, televizyon izleyen çocuklarda asi ve kavgacı davranışların arttığını ortaya koymuştur. Bu durum, ekran başında geçirilen uzun saatlerin çocukların sosyal gelişimini olumsuz etkilediğini düşündürmektedir. Yine aynı araştırmaya göre, çocuklar zamanla otoriteye karşı daha az saygı göstermeye, empati kurmakta zorlanmaya ve iletişim becerilerini yeterince geliştirememeye başlamaktadır.
Aile İletişimini Zayıflatıyor
Çocuk psikolojisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Dr. David Peari, televizyonun, çocuk ile ebeveyn arasındaki iletişimi önemli ölçüde zayıflattığını belirtmektedir. Özellikle küçük yaşlarda çocukların duygusal gelişiminde büyük rol oynayan ebeveyn ilgisi, televizyon karşısında geçen saatler sebebiyle azalmakta ve çocukların gerçek kimliklerini bulmaları zorlaşmaktadır.
Kelime Hazinesi ve Üretkenlik Üzerindeki Etkileri
Kaliforniya Üniversitesi tarafından yapılan bir başka araştırmada, 250 ilkokul öğrencisi televizyon izleme alışkanlıkları açısından değerlendirilmiştir. Bu inceleme sonucunda, televizyon yayınlarının çocukların kelime hazineleri dışında kalan birçok gelişimsel becerisini olumsuz etkilediği saptanmıştır. Özellikle üretken düşünme, problem çözme ve olaylara farklı açılardan bakma gibi zihinsel yeteneklerin zayıfladığı gözlemlenmiştir.
Hayal Gücü ve Oyun Becerileri Geri Plana Atılıyor
Psikologların çoğu, televizyonun alışılmış çocuk terbiyesi süreçlerini sekteye uğrattığını savunmaktadır. Çocuklardan beklenen okuma alışkanlığı kazanma, oyun kurma, rol yapma ve hayal kurma gibi temel gelişimsel faaliyetler, ekran başında geçen zamanla birlikte azalmakta, hatta tamamen kaybolabilmektedir. Bu durum çocuğun bireysel gelişimini sınırlamakta, bağımsız düşünme kabiliyetini törpülemektedir.
Davranış Bozukluklarına Zemin Hazırlıyor
Eğitimciler, özellikle ergenlik öncesi yaş grubunda televizyon içeriklerinin davranış biçimlerini doğrudan etkilediğini vurgulamaktadır. Şiddet içerikli diziler, etik dışı ilişkiler, aşırı tüketime yönlendiren reklamlar gibi unsurlar, çocukların inanç ve ahlak yapısında bozulmalara neden olabilir. Bu da hem okul başarısını hem de sosyal ilişkileri olumsuz yönde etkiler.
Resmî Uyarılar ve Ebeveyn Sorumluluğu
Amerika Birleşik Devletleri Sağlık Teşkilatı, bu konunun ciddiyetini televizyon kuruluşlarına gönderdikleri yazılarla ifade etmiştir. Program stratejilerinin yeniden gözden geçirilmesini isteyen bu yazıda, çocuklarda zihinsel ve fiziksel bozukluklara yol açan yayınların yaygınlığına dikkat çekilmiştir. Bu uyarılar, sadece medya kuruluşlarını değil, aynı zamanda ebeveynleri de yakından ilgilendirmelidir.
Ne Yapılmalı?
-
İzleme süresi sınırlandırılmalı: Çocukların televizyon karşısında geçirdikleri süre, yaşlarına uygun bir şekilde sınırlandırılmalıdır.
-
İçerik kontrolü sağlanmalı: İzlenen programların içeriği mutlaka ebeveyn tarafından denetlenmeli, yaşa uygun ve eğitici yayınlar tercih edilmelidir.
-
Alternatif etkinlikler sunulmalı: Kitap okuma, açık hava oyunları, aile içi sohbetler gibi ekran dışı etkinliklerle çocukların gelişimi desteklenmelidir.
-
Örnek olunmalı: Ebeveynlerin kendi ekran alışkanlıkları da çocuklar üzerinde doğrudan etkili olduğundan, bu konuda dikkatli olunmalıdır.
