Soğan doğramak, mutfakta sıkça yapılan bir işlemdir ancak birçok kişi için soğan doğrarken göz yaşarması sebep olan bir deneyimdir. Soğan doğrarken gözlerimizin yaşarmasının bilimsel bir açıklaması vardır ve bu durumu önlemek için bazı etkili yöntemler bulunmaktadır.
Soğan Gözleri Neden Yaşartır?
Soğan kesildiğinde hücreleri parçalanır ve içinde bulunan enzimler serbest kalır. Bu enzimler, sülfür bileşikleriyle reaksiyona girerek sin-propanetial-S-oksit adı verilen uçucu bir madde oluşturur. Bu madde havaya karışarak gözlerimize ulaştığında göz yüzeyinde bulunan sinir uçlarını uyarır ve gözlerimizin korunma refleksi olarak yaşarmasına neden olur. Gözyaşı bezleri, bu tahriş edici maddeyi seyreltmek için fazla miktarda gözyaşı üretir. İşte bu yüzden soğan doğrarken ağlama hissi oluşur.
Göz Yaşarmasını Önlemenin Etkili Yolları
Soğan doğrarken göz yaşarmasını engellemek veya azaltmak için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:
1. Soğanı Su İçinde Doğrayın
Soğanı doğramadan önce bir süre su içinde bekletmek veya su dolu bir kapta doğramak, sülfür bileşiklerinin havaya karışmasını engelleyerek göz yaşarmasını azaltabilir.
2. Bıçağınızı Keskin Tutun
Keskin bir bıçak kullanmak, soğanın hücrelerini daha az parçalayarak enzimlerin serbest kalmasını en aza indirir. Bu da göz yaşarmasını önlemeye yardımcı olur.
3. Soğanı Açık Havada veya Havalandırılmış Bir Alanda Doğrayın
Mutfakta pencereyi açarak veya bir vantilatör kullanarak soğanın yaydığı maddelerin hızla dağılmasını sağlayabilirsiniz. Açık havada soğan doğramak da etkili bir yöntemdir.
4. Soğanı Buzdolabında Bekletin
Soğanı doğramadan önce 15-30 dakika buzdolabında bekletmek, sülfür bileşiklerinin daha yavaş serbest kalmasına neden olur. Soğuk soğan, göz yaşarmasını önemli ölçüde azaltabilir.
5. Ağızdan Nefes Alın
Soğan doğrarken burundan nefes almak yerine ağızdan nefes almak, tahriş edici maddelerin gözlere ulaşmasını azaltabilir. Dilin dışarı çıkarılması da bu yöntemin etkisini artırabilir.
6. Gözlük Takın
Mutfakta soğan doğrarken yüzü tamamen kapatan bir gözlük kullanmak, tahriş edici maddelerin gözle temasını önleyerek göz yaşarmasını engelleyebilir. Özellikle dalış gözlükleri bu konuda oldukça etkilidir.
7. Soğanın Kök Kısmını En Son Doğrayın
Soğanın en fazla sülfür bileşiği içeren kısmı kök bölgesidir. Bu nedenle, soğanı doğrarken önce üst kısmını kesip doğramak, kök kısmını en sona bırakmak göz yaşarmasını azaltabilir.
8. Bir Mum Yakın
Soğan doğrarken mutfakta yanan bir mum bulundurmak, havaya karışan tahriş edici bileşiklerin yanarak etkisini kaybetmesine yardımcı olabilir.
9. Elektrikli Fan veya Davlumbaz Kullanın
Bir fan veya mutfak davlumbazı açarak soğanın yaydığı maddelerin hızla dağılmasını sağlayabilirsiniz. Böylece gözlerinize ulaşma ihtimali azalır.
Sonuç
Soğan doğrarken göz yaşarması sülfür bileşiklerinin etkisiyle oluşan doğal bir tepkidir. Ancak yukarıda belirtilen yöntemleri kullanarak bu sorunu en aza indirebilir ve mutfakta daha konforlu bir deneyim yaşayabilirsiniz. Soğan doğramak artık eskisi kadar zor olmayacak!
