Beta Enfeksiyonu Nasıl Tedavi Edilir
Beta Enfeksiyonu Nedir
Boğaz enfeksiyonlarının çoğunun nedeni virüslerdir. Bakteriyal ajanlar arasında ise en sık streptokokus piyogenes farenjite neden olmaktadır. Streptokokus piyogenes; gram pozitif boyanır ve mukoza ile ciltte yaşayıp, çoğalırlar. Streptokokların, besiyerinde kanı tam hemoliz edenlerine, beta grubu denilmektedir. Hücre zarındaki karbonhidrat antijenine göre de A’dan O’ya kadar gruplara ayrılırlar. Bu iki özellik nedeniyle streptokokus piyogenesise; A grubu beta-hemolitik streptokok (AGBHS) da denilmektedir. Bu yüzden bunun yaptığı enfeksiyonlara -beta enfeksiyonu- da denilmektedir.Bu bakteriler sadece insanlarda enfeksiyona yol açarlar.
Beta Enfeksiyonu Hangi Hastalıklara Neden Olur?fAGBHS veya Beta; boğaz enfeksiyonu dışında, deri enfeksiyonları ( impetigo,erizipel ve selülit), pnömoni, kızıl, romatizmal ateş, poststreptokoksik glomerülonefrit, reaktif artrit ve streptokokal toksik şok sendromuna neden olurlar.
Beta Enfeksiyonu Hangi Yaşlarda GörülürBeta Enfeksiyonun yol açtığı boğaz enfeksiyonu, en sık beş ile on beş yaş arasında saptanmaktadır. İnsandan insana damlacık ve direkt temas yoluyla bulaşır. Bu yüzden kış aylarında görülme sıklığı artar.
Beta Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
Beta enfeksiyonunda, ani başlayan boğaz ağrısı, lenf bezi büyümesi, yutma güçlüğü, bulantı, ateş ve titreme olur. Küçük dilde (uvula), kızarıklık ve ödem, bademciklerde büyüme ve nazofarekste eritemli eksuda görünümü vardır. Öksürük, hapşırık, konjuktivit ve ses kısıklığı ise beklenmez. Tanıda eskiden antisteroptozilin O (ASO) da kullanılırdı. Bakteride hemolizden sorumlu ajan olan steroptozilin O’ya karşı gelişen antikora, ASO denilir. ASO akut enfeksiyonu göstermez. ASO enfeksiyon geçirildikten üç ile altı hafta sonra kanda en yüksek değere ulaşır ve bir yıl kadar yüksek seyredebilir. Yani ASO geçirilmiş eski beta enfeksiyonunu gösterir. ASO, romatizmal ateş ve glomerülonefrit tanısı konulan hastada etkenin beta olmasını saptamada faydalıdır.
Hastalarda şu özelliklere bakılması tanı koymayı kolaylaştırır.
- Bademciklerde eksuda
- Ağrılı ön servikal lenf bezeleri
- Ateş yüksekliği
- Öksürük yokluğu
Bunlardan üç ve daha fazlası varsa; beta olasılığı %40-60 iken, bir ve daha azı varsa oran %5’den azdır.
Beta Enfeksiyonu İçin Antibiyotik Kullanmak Gerekli mi?Beta Enfeksiyonu floramızın doğal üyelerinden biridir. Bu yüzden boğaz kültüründe beta üreyip, boğaz enfeksiyonu olmayanlar yani beta taşıyıcıları vardır. çocuklarda taşıyıcılık oranı % 20’i bulmaktadır. Taşıyıcılara antibiyotik gerekmez çünkü bunlarda betaya bağlı komplikasyonlar gelişmez. Ancak taşıyıcılar bulaştırıcı olabilirler.
Beta Enfeksiyonu tedavisi verilmeden önce tanının kesinleştirilmesi önerilir. Bademcikler ve orafareksten alınan sürüntü kültürünün duyarlılığı % 90-95’dir. Ancak kültür, taşıyıcı ile aktif enfeksiyonu ayıramaz. Tanı konulması için şu sıra izlenebilir. Hızlı streptokok testi yapılıp, pozitif ise antibiyotik başlanır. Test negatifse ve hasta çocuk ise boğaz kültürü alınmalıdır. Bu testin, spesifikliği yüksek iken sensivitesi düşüktür. Kültürde üreme varsa antibiyotik verilir. Erişkinlere boğaz kültürü alınması şart değildir. Çünkü erişkinde beta daha nadirdir ve romatizmal ateş olasılığı daha düşüktür.
Tedavide verilen antibiyotiklerin amacı betayı tedavi edip, betaya bağlı komplikasyonların gelişmesini önlemektir. Bunlar; apse, lenfadenit, sinüzit, orta kulak enfeksiyonu ve akut romatizmal ateştir (ARA). Klinik belirtilerin başlamasından itibaren dokuz gün içinde antibiyotik verilirse komplikasyon gelişmez. Poststreptokoksik glomerülonefrit ve reaktif artrit gelişmesini ise antibiyotik önleyemez.
Kültür Sonucu Beklenmeli midir?
Beta Enfeksiyonu tedavisine başlamadan önce kültür sonucu beklenmelidir. Ancak kültür beklemeden antibiyotik başlanmış ise ve kültür negatif iken antibiyotik kesilmelidir. Tedavide ilk seçenek penisilindir. Penisilin alerjisi varsa makrolid grubu antibiyotikler önerilir.
Beta Enfeksiyonu Tedavisinde Hangi İlaçlar Kullanılmalıdır?
Seçilebilecek ilaçlar şunlardır:
- Benzatin penisilin; 27 kilodan fazla olanlara 1.2 milyon ünite intramuskuler olarak tek doz yapılır.
- Penisilin G; günde altı kez, 4 Milyon Ünite intravenöz olarak ongün verilir.
- Prokain Penisilin + Pesilin G; günde iki kez, 800 000Ünite intramusküler ongün yapılır.
- Penilin v; günde iki kez 500mg ağızdan ongün verilir.
- Amoksislin; günde üç kez bir gram ağızdan ongün verilir.
- Eritromisin; günde üç kez 500 mg ağızdan ongün verilir.
- Klindamisin; günde üç kez 300 mg ağızdan beşgün verilir.
- Azitromisin; ilk gün günde bir kez 500mg ağızdan, diğer günler günde bir kez 250 mg ağızdan olacak şekilde toplam beş gün verilir.
- Tedavi sonrası rutin boğaz kültürüne bakılması önerilmez. Ancak şikayetler azalmıyorsa veya romatizmal ateş öyküsü varsa kültür tekrarı önerilir. Kontrol kültürde de beta üremişse, aile bireyleri taranıp beta pozitif olanlar tedavi edilebilir.
Sağlıklı Günler
Dr. Recep Alanlı
http://www.recepalanli.com/beta-enfeksiyonu/