Ne Bu Nebula?
Çıplak gözle gökyüzüne baktığımızda bazen devamlı bir parlaklık görebiliriz. Birbirine çok yakın olan ışık kümeleri uçsuz bucaksız gökyüzüne yayılmış ışık lekeleri olarak görünür bize. Bunlara yıldız kümesi nebulası denir işte. Nebula, bulutsuz ve parlak gecelerde, gökyüzüne serpilmiş ışık lekelerini ve toz zerrelerini andıran sık yıldız kümelerine, gaz ve toz bulutlarına verilen addır. Samanyolu galaksisi dışında başka yıldız sistemleri de galaksi dışı nebulalalar ismini alır. Gaz ve ince tozdan meydana gelmiş hakiki nebulalar hemen her yerde göze çarpar fakat daha çok ekvator bölgesinde yıldızların yoğun olduğu yerlerde toplanmışlardır.
Kısaca uzaydaki gaz bulutları olarak tanımlanan ve diğer ismi de bulutsu olan nebulalardan ekvatora yakın olarak bulunan Trifid nebulası, Orion takımyıldızında bulunan Atbaşı nebulası bilinenlerinden bazılarıdır.
Uzayın derinliklerinde bir yerde oluşan bir gaz bulutunun, yani nebulanın gözle görülebilmesinin sebebi, bu gaz bulutlarına yıldızların ışık yaymasıdır.
Yıldızlar da ölürler… Süpernova nedir?
Yıldızlar da insanlar gibi doğar ve ömrünü tamamladıklarında ölürler. Bir yıldızın maddesini patlayarak, dış yüzeye vererek hayatını sonlandırmasına da super nova adı veriliyor. Yüksek enerjili bu fiziksel olayda yıldız, merkezindeki nükleer yakıtını bitirip ölüm safhasına geçtikten sonra, çekirdek çökerken, dış katmanlar da kaybolup uzay boşluğuna yayılmaya başlar. Maddesinin çoğunu uzaya veren yıldız ise ya bir karadelik ya da nötron yıldızı olarak geride kalıyor.
Bu anlatılan durumlar süpernovanın ikinci tipi olup tip 1 süpernova da ise süpernova patlamasına uğramadan ölecek olan yıldız, komşu yıldızdan madde alarak kritik kütleyi aşar ve super nova patlamasını gerçekleştirir. Geride kalan çekirdeğe ise beyaz yüce ismi verilir. Yakın zamanlar da yapılan kozmolojik gözlemlerde tip 1 süpernovalardan edinilen bilgilere göre evrenin genişleme hızı da saptanmıştır.
İşte nebulaların muhteşem görüntüleri:
