Sülfürlü Bakır Mineralleri
Bakır, çoğunlukla elektronik devrelerde iletken olarak kullanılan, sünekliliğe meyilli ve korozyonla aşınmaya dayanımlı olan bir elementtir.Doğada nadir olarak elementel halde bulunmakta, çoğunlukla sülfür ya da oksijen ile bileşik yapmaktadır.
Bakır, çoğunlukla elektronik devrelerde iletken olarak kullanılan, sünekliliğe meyilli ve korozyonla aşınmaya dayanımlı olan bir elementtir.Doğada nadir olarak elementel halde bulunmakta, çoğunlukla sülfür ya da oksijen ile bileşik yapmaktadır.
Bunların işleme metotlarını detaylı şekilde işlemeyeceğiz, ancak temel bir bilgi olarak sülfürlü bakır minerallerinin 1000 santigrat derece civarlarında ısıtılma teknikleriyle; oksitlilerin ise sülfirik asit solüsyonü ile işlenip bakır elementinin elde edildiğini söyleyebiliriz. Bu yazıda sadece doğadaki bazı sülfürlü bakır minerallerinin, sıklıkla rastlanılan fiziksel görünümleri ve özelliklerini paylaşacağız.
Sülfürlü Bakır Mineralleri
Kalkopirit (Chalcopyrite): Elimde genel bir veri olmamakla birlikte, doğada en sıklıkla bulunan bakır mineralidir. Genel formulü CuFeS2 ‘dir. En belirgin özelliği, hem mikroskop hem de gözde görünebilen soluk sarı rengidir. Metallik görünür, ışık geçirmez.
Şekil 1.
Sarı kalkopirit parçalarının mikroskopta görünümü
Şekil 2.
Sık Kalkopirit içeren bir taş
Kovelit (Covellite): Nadir görülür. Genel formülü CuS’dir. Metalik görünümlü ve ışık geçirimsizdir. Gözle görünür bir şekilde indigo mavisi (mavi mor arası) bir rengi vardır. Mikroskop altında, mavinin tonlarında (çoğunlukla) turkuaz mavisi olarak görünür.
Şekil 3.
Şekil 3. Bir kovellit kesitinin mikroskop altında görünümü
Şekil 4.
Kovellit içeren bir taş
Bornit (Bornite): Kalkopirit kadar olmasa da sıklıkla görünen bir mineraldir. Metalik görünümlü ve ışık geçirimsizdir. Genel formülü Cu5FeS4 dür. Gözle görünen rengi bakır-kırmızından maviye doğru gitmektedir.
Şekil 5.
Gözle görünen pembe-mor bornit minerali
Kalkosit (Chalcosite): Genel formülü Cu2S’dir. Ağırlıkça % 80 e yakın bir oranında bakır içeren bir mineraldir. Işık geçirimsiz ve metallik görünümlüdür. Gözle görünür rengi koyu gri-siyahtır.
Şekil 6.
Kalkositin taş halindeki görüntüsü
YAZAR
Cam Simit